نقره سازی

بشر از چهار هزار سال ق.م،پس از کشف طلا،با کاربرد نقره آشنا بوده است.نقره فلزی است که مانند طلا و مس به صورت خالص در طبیعت موجود است،ولی بیشترین مقدار آن از سنگ معدن استخراج می شود.آثار کشف شده در تپه های سیلک کاشان متعلق به هزاره چهارم ق.م،یادآور این نکته است که مردم این ناحیه از ایران با کاربرد این فلز  پالایش و ساخت اشیاء سیمین،آشنایی کامل داشته اند.معادن بسیاری در نقاط مختلف ایران دارای سنگ نقره هستند،از جمله:معادن نخلک در میانه کویر لوت در شمال انارک،که در زمان ساسانیان از محصول آنها به ویژه در ساخت ظروف سیمین استفاده می شد.هنر نقره کاری در عصر ساسانیان رونق بسیار داشت.از مقایسه اشیاء مکشوفه ساسانی با کارهای مشابه همعصر خود در بیزانس و روم،استنباط میشود که این دو هنر در تکنیک کار و اسلوب ساخت،نباید تفاوت چندانی با یکدیگر داشته باشند.نقره کاران ساسانی سه روش زیرین را در ساخت ظروف به کار می برده اند: 

قلمزنی

یکی از پر رونق ترین رشته های صنایع دستی اصفهان ساخت و قلمزنی محصولات نقره ای مسی و برنجی است.

مواد اولیه مورد مصرف سازندگان فرآورده های مس و برنج و نقره شامل نقره، مس، برنج و آلیاژ مس و برنج است. مقداری از مواد اولیه مذکور از کشورهای دیگر نظیر یوگسلاوی بقیه آن در ایران از شرکتهای برق منطقه ای و شرکت ملی نفت ایران و غیره تهیه می شود. 

هنر قلم کاری

 

قلم کاری یکی از هنر‌های دستی ایران است که شهرت آن در اصفهان بیشتر از دیگر نقاط ایران است.

هنر قلم کاری در واقع نوعی طرح اندازی بر روی پارچه­های پنبه ای مثل کرباس می­باشد که این هنر از جمله هنرهای بومی و اصیل اصفهان است. در این هنر به صورت دستی طرح‌هایی را روی پارچه توسط مهر‌های چوبی طرح‌دار رسم می‌کنند.

تاریخچه قلم کاری

قلمکارسازی از پیشه‌های کهن و قدیمی ایران است که قرن­ها در اوج شهرت بوده است.

این هنر به همراه نقاشی روی پارچه از دوره مغول­ها در ایران مرسوم شد و در دوره فوق به علت حمایت و  شتیبانی خوانین مغولی، پارچه‌های منقوش و چینی در بازارهای ایران فروش فوق‌العاده‌ای پیدا کرده بود. ایرانیان نیز برای رقابت با چینی‌ها دست به ابتکاراتی زدند که از آن جمله ابداع نقاشی به روی پارچه یا به اصطلاح پارچه‌های قلمکار است. در حقیقت می‌توان گفت دوره پررونق این صنعت از زمان صفویه شروع و به اواسط عصر قاجاریه ختم گردید. در زمان صفویه این هنر گسترش بیشتری پیدا کرد و بالا بودن حجم تقاضا برای این گونه پارچه­های نقش دار و محدود بودن مقدار تولید و عرضه ی این محصول، صنعتگران را به چاره اندیشی و پیدا کردن راه حل جهت عرضه بیشتر با همان کیفیت هنری وا داشت. در این مورد، تنها راه چاره را ایجاد نقوش مورد نظر روی قالب و انتقال طرح قالب­های مذکور به وسیله ی رنگ روی پارچه دانستند. در این زمان، بیشتر لباس­های مردانه و زنانه از پارچه‌های قلمکار تهیه می گردید و این پارچه‌ها در آن زمان شهرت فراوان داشت. یک نوع قلمکار با طرح و نقش خاص خود به نام دلگه جهت لباس مردانه و زنانه تهیه می‌شد. از دیگر انواع قدیمی قلمکار می‌توان خمرهای زریا اکلیلی، جیگرنات قرمز و جیگرنات بنفش را نام برد. هنرمندان در آغاز تنها از یک یا چند قالب استفاده می‌کردند و بقیه را با دست می‌کشیدند ولی پس از چندی با طراحی روی کاغذ و انتقال این طرح­ها بر روی قالب و حکاکی و قالب تراشی، استادکاران فن توانستند به طور کلی محصولات قلمکار را به وسیله قالب زنی تولید کنند. نقش­های قلم کار در ابتدا شامل گل و بوته و اسلیمی بود که از مینیاتور برگرفته می شد؛ اما
بعدها در دوران قاجار با تحول در نقاشی آن دوران، عده ای بر آن شدند تا نقاشی­های عامیانه و مردمی را وارد قلم کار کنند و به جای استفاده از نقش­های سنتی از نقوش مذهبی یا حماسی آن زمان در قلمکار استفاده کنند. بدین ترتیب پارچه­های قلمکار قهوه خانه ای ابداع شد. در کنار این پارچه ها، پرده­های مذهبی نیز بوسیله هنرمندان قلمکار ساز بوجود آمد. پرده هائی از شرح جنگ­ها و حماسه­های ائمه اطهار بخصوص حماسه سالار شهیدان، زینت بخش تکایا و حسینیه­ها و مساجد شدند و قلمکارهای اصفهان در شهرهای دیگر نیز طالبان فراوان یافت. شهرهای بزرگ و مهمی مانند شهر ری و یزد و کاشان و سیرجان و کرمان علاوه بر پرده­های مذهبی و تصاویر قهوه خانه ای خریدار جانماز و سفره و رومیزی و دستمال و انواع لباس هائی شدند که در اصفهان تهیه می­شد.

با پیروزی انقلاب و تأسیس رشته­های هنر در دانشکده­هایی مانند دانشگاه فارابی، استادان سنتی این هنر، مورد توجه قرار گرفتند و از تجربیات آنان بهره برداری گردید. در حال حاضر، شهر اصفهان مرکز تولید قلمکار ایران است و در شهرهای دامغان و سمنان هم نوعی قلمکار خاص منطقه تهیه می‌گردد. سازمان علمی فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به تازگی به منظور ارج نهادن به این هنر ایرانی و تقدیر از تعالی آن در نزد هنرمندان، مهر اصالت آن را در اصفهان به یکی از هنرمندان این فن اعطا کرد.

محصولات قلم کاری

مجصولات قلم کاری در گذشته

محصولات قلم کاری در گذشته بیشتر بزرگان و توانگران جامه­هایی زیبا و فاخر از پارچه­های قلم کار می­پوشیدند که گاهی طلا و نقره هم دربافت آنها به کار می­رفت. زین و یراق و آذین­های اسب­ها نیز از همان قلم کارها پرداخته می­شد.

خیمه و خرگاه­ها را هم از پارچه پرنقش و نگار می­ساختند. گاهی یک دیوار را سراسر از پارچه قلم کار می­پوشاندند و یا از آن به عنوان پرده استفاده می­کردند. در جشن­ها و مراسم مذهبی با قلم کار پر نقش و نگار، طاق نصرت می­ساختند و گاه گذرگاه­ها را با پارچه­های قلم کار می­پوشاندند. بر زیراندازهای قلم کار نماز می­گذاشتند و جامهری­های نمازشان از بافته­های قلم کار بود. پرده ها، رومیزی­ها و بقچه­های نو عروسان هم اغلب از پارچه­های قلم کار بود که هنوز هم، کم و بیش در بسیاری از خانه­ها این بافته­های زیبا یافت می­شود.

محصولات کنونی قلم کاری

محصولاتی که امروزه از پارچه قلمکار تهیه می‌شود عبارتند از: لباس، سجاده، سفره، رولحافی، پرده، مجمعه پوش، بقچه، سوزنی، حمام، قطیفه، کتیبه، کلاه، قبا، شلیته، روکش‌صندلی، رومیزی، روتختی، دستمال، زیر لباسی، سربخاری، کیف، دامن، کفش زنانه و برای مصارف دکوراسیون.

قالب‌ها

در این صنعت قدیمى ایرانی، نقش ب‌وسیله مهر چوبى بر روى پارچه منتقل مى‌شود. به کلیشه یا مهرى که نقش روى آن زده مى‌شود، قالب گویند. استاد کاران قدیمی بهترین چوب را برای تراش قالب، چوب‌های گلابی و زالزالک تشخیص داده‌اند که معمولاً چوب زالزالک را برای قالب‌های ریز استفاده می‌کردند که این روش تا اکنون نیز هم چنان ادامه دارد؛ چوب گلابى نیز مقاوم و سخت است و تغییر فرم نمى‌دهد.

آماده سازی قالب

قالب تراشی یکی از هنرهای ظریف و بسیار مهم و قدیمی اصفهان است که از استادان این فن فعلاً به جز عده معدودی باقی نمانده اند.

هر چه نقش‌ها در یک قالب درشت‌تر باشند کار تراش آسان­تر و هر چه نقوش ریزتر باشند به همان نسبت کار تراش مشک­لتر می‌شود. قالب سازی، اولین و مهمترین مرحله قلم کارسازی است. همچنین حساس­ترین و ظریف­ترین مرحله آن بشمار می­رود و می­توان گفت تنها هنر قلم کار سازی در قالب سازی آن است.

برای اینکه یک قالب کامل شود، از ابتدا یعنی جور کردن چوب تا زمانی که قالب آماده نقش‌زنی می‌شود، چندین مرحله طی می‌شود که عبارتست از:

1- جور کردن چوب قالب که به سه دلیل صورت می‌گیرد: دوام چوب را
زیادتر می‌کند، چوب را برای‌تراش نرم می‌کند و مانع نفوذ و ایجاد تغییرات و شکستگی
در آن می‌شود.

2- لیسه یا پولیش کردن چوب

3- طرح ریزی که در آن پوسته سائیده شده انار یا ما زوج را با لعاب کتیرا مخلوط کرده، مایع ‌حاصله را روی سطح صاف چوب می­مالند تا طرح آماده شده از رو ی کاغذ بر روی چوب منتقل شود.

4- مرحله آخر پیه دادن قالب قلمگیری است که برای‌استحکام و غیر قابل نفوذ کردن قالب صورت می‌گیرد.

سپس قالب ساز نقش دل­خواهش را روی قالب بر می­گرداند و بعد به حکاکی آن نقش می­پردازد. بعد چو­های اضافی دور طرح­ها را می­برد و در پشت چوب، دسته ای برای قالب درست می­کنند و قالب­ها را روغن می­زنند تا بر دوام آن افزوده شود.

انواع قالب­ها

انواع مختلف قالب­ها عبارتند از:

قالب­های تصویر عشاق مانند یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، شیرین و فرهاد، خسرو و شیرین و ...

قالب­های تصویر داستان­های کهن همراه با تصاویری از حیوانات مانند روباه و لک لک و گاهی صور وهمی و  حیوانات خیالی برای بزرگ جلوه دادن حوادث.

قالب­های تصویر آثار تاریخی مانند تخت جمشید، چهل ستون، سی و سه پل و ...

قالب­های تصویر شعرا و علماء ماننتد فردوسی، ابن سینا، خیام، حافظ و ...

قالب­های تصویر حیوانات مانند طاووس، آهو، فیل، اسب، شتر و ...

قالب­های تصویر مناظر طبیعت.

قالب­های تصویر رامشگران و نوازندگان.

قالب­های تصویر گل و بته و اسلیمی

رنگ‌های قلمکاری

تمام رنگ­هایی که در ساختن پارچه­های قلم کار بکار برده می­شود، رنگ­های گیاهی است. درکارگاه قلم کاری، استاد رنگساز است که با اطلاعات وسیعی که درباره گیاه­ها و املاح معدنی دارد، رنگ­هایی را که در نقش زدن از آنها استفاده می­شود، می­سازد.

در ساختن قلمکار، بیشتر، از دو رنگ مشکی و قرمز استفاده می‌شود که برای ساختن رنگ مشکی از موادی مانند: کتیرا، اکسید، آهن، زاج سیاه و روغن کرچک و برای ساختن رنگ قرمز از موادی مانند گل سرخ، روغن کنجد، زاج سفید و کتیرا استفاده می‌شود؛ گاهی هم برحسب مورد رنگ­های ترکیبی مانند آبی یا نیلی، سبز زرد و قهوه‌ای به کار می‌برند. معمولاً از پنج رنگ سیاه، قرمز، آبی، سبز و زرد بعنوان رنگ‌هاى اصلى و از قهوه‌اى و سایر رنگ‌هایى که از ترکیب این رنگ‌ها به‌‌دست مى‌آید، به‌عنوان رنگ‌هاى فرعى استفاده مى‌شود.

وسایل مورد نیاز قلم کاری

مواد مصرفی قلمکار سازان بسیار متنوع است ولی آنچه که قابل توجه است عبارتست از: پارچه‌های متقال، کدری و چلوار، کتیرا، پوست انار، رنگ گیاهی زاج سفید، نیل، قالب، روغن‌گلیسیرین و آلیزارین.

مراحل قلم کاری

مراحل قلم کاری عبارتند از:

آماده کردن پارچه

پارچه­های سفید را پنج روز، طوری که تکان نخورد در آب رودخانه می­گذارند. بعد یک سر پارچه را می­گیرند و سر آزادش را محکم به سنگ می­زنند. این کار را برای این می­کنند که مواد زائد از پارچه بیرون رود و به اصطلاح آبخور شود. بعد که پارچه­ها زیر آفتاب خشک شد، پارچه­ها را دندانه می­کنند؛ یعنی پوست انار را به هلیله مخلوط می­کنند و در آب حل می­کنند و پارچه­ها را در این محلول فرو می­برند. با این کار پارچه به رنگ زرد مایل به کرم در می­آید.

نقش زدن

نقش زدن همان چاپ پارچه است؛ یعنی برگرداندن نقش قالب­ها به رنگ­های مختلف روی پارچه آماده شده. این مرحله، سطح قالب را با رنگ می­پوشاند و بعد آن را روی پارچه ای قرار می­دهد و با دست ضربه محکمی به روی قالب می­زند. در هر کارگاه، هر قالب زن یک رنگ را نقش می­زند و برای رنگ بعدی پارچه را به نفر کنار خود می­دهد. ابتدا قالب‌ها را با رنگ مشکى روى پارچه مى‌زنند تا طرح اصلى مشخص شود. سپس قالب‌هاى دیگر را که هر یک داراى یک رنگ است، روى پارچه مى‌زنند. این کار آنقدر ادامه پیدا می­کند تا رنگ­ها تکمیل شود؛ یعنی هر قسمت از نقش قالب به رنگ دلخواه در آید. همین که تمام نقش­ها و رنگ­های دلخواه به این ترتیب روی پارچه سفید منتقل شد، کار نقش زنی به پایان می­رسد و پارچه­های نقش دار برای ثابت کردن رنگ­ها به رودخانه می­برند.

ثابت کردن رنگ

پارچه­های نقش سیاه و قرمز گرفته را پس از شستن و خشک کردن در پاتیلی فرو می­برند که محتوای آب جوش، گرد پوست انار و الیزارین است. قبل از تماس با الیزارین، رنگ قرمز نقش­ها حالت اصلی خود را ندارد و به رنگ چرک است. الیزارین باعث می­شود که رنگ­ها به حالت اصلی خود ظاهر شوند. الیزارین، همچنین به ثابت شدن رنگ­ها کمک می­کند. بعد از این که پارچه را از پاتیل الیزارین بیرون آوردند، آن را باز هم در آب رودخانه می­شویند و سپس آن را محکم به سنگ می­کوبند تا آب و الیزارین آن گرفته شود.

پس از خشک کردن پارچه­ها را دو قسمت می­کنند: یک قسمت را که می­خواهند با همان زمینه کرم باقی بماند، برای مرحله بعدی چاپ، یعنی گرفتن رنگ­های دیگر، بار دیگر به کارگاه نقش زنی می­فرستند. قسمت دیگر، پارچه ای است که می­خواهند رنگ زمینه اش سفید شود و باید مرحله سفید گری را بگذراند.

سفید گری

پارچه­هایی را که لازم است رنگ زمینه شان سفید باشد با محلولی که از گاو فراهم می­شود، خیس می­کنند و پارچه را طوری روی زمین پهن می­کنند که نقش­هایش رو به زمین و پشت به آفتاب باشد. سپس پی در پی بر پارچه آب می­پاشند تا نمدار و خشک نشود. کار سفیدگری پارچه در تابستان 5 روز و در زمستان حتی تا یک ماه طول می­کشد و این بستگی به درجه حرارت و مدت زمان تابش مستقیم خورشید دارد.

پس از تمام شدن کار سفید گری، کار چاپ رنگ­های آبی ، زرد و سبز روی پارچه شروع می­شود و به این ترتیب پس از یک شستشوی دیگر پارچه، کار تقریباً به پایان می­رسد.

هنر ملیله کاری

هنر ملیله کاری

ملیله‌کاری شاخه‌ای از هنر فلزکاری است که با مفتول‌های نازک نقره و مس انجام می‌پذیرد.

هنر ملیله کاری امروزی، محصول کار با نقره و مس است که به صورت محصول­های باریک در آمده است و با صرف وقت و دقت فوق العاده و مهارت و هنرمندی ملیله کار، با بهره گیری از نگاره­های سنتی و طرح­های اسلیمی به هم پیوند و ارتباط یافته است.

شمش‌های نقره را با چکش یا دستگاه نورد به شکل مفتول‌های چهارپهلو، باریک می‌کنند و ابتدا نقش‌های کوچک را می‌سازند؛ سپس آنها را در کنار هم در یک قالب قرار داده و با نقره‌ای با عیار پایین‌تر لحیم می‌کنند.

تاریخچه ملیله کاری

بر اساس کشفیات باستان­شناسی، به روایت اکثر محققان، قدیمی­ترین اشیائی که می­توان ریشه ملیله ایران را در آن جستجو کرد، به سال­های 330 تا 550 ق.م تعلق دارد و متعلق به دوره هخامنشیان می­باشد. در دوران ساسانی نیز، ظروف گران قیمت و سرشار از ذوق و سلیقه هنری صنعتگران فلزکار و مخصوصاً نقره کاران، برای مصرف طبقات مرفه جامعه ساخته می­شد. در برخی موارد استفاده از سنگ­های قیمتی، زیبایی این اشیاء را دو چندان می­نمود.

آثار بدست آمده در "دورآلورپوس"، گواه آن است که طی سال­های 324 تا 330 ق.م نیز، ساخت مصنوعات ملیله در ایران رواج قابل ملاحظه ای داشته است. همچنین در آثار کشف شده از شوش ، همدان و گنجینه جیحون، می­توان به قدمت این هنر پی برد.

پروفسور"آرتور اپهام پوپ" در کتاب "شاهکاری هنر ایران" ضمن اشاره به زرگری و نقره کاری در سال­های بعد از ظهور دین مبین اسلام، به مقداری ملیله که از منطقه "ری" به دست آمده و به قرن ۱۲ میلادی تعلق دارد، اشاره کرده است.

ملیله‌کاری یکی از صنایع دستی اصفهان و زنجان است. در این شهر کالاهای نقره مانند سینی، قندان، گیره استکان، گل‌سینه و... با روش ملیله‌کاری ساخته می‌شود. درباره تاریخچه ملیله زنجان اطلاعات جامعی در دست نیست؛ اما از دو طریق می­توان به قدمت این هنر ارزنده پی برد: اول با نوشته­ها و سفرنامه­های سیاحانی که به این منطقه سفر کرده و از هنر زیبای ملیله کاری در این منطقه یاد کرده اند؛ دوم با استفاده از آثار باقی مانده ملیله بسیار اندکی که وجود داشته و اغلب متعلق به دو سده اخیر است. از آنجا که ملیله کاری نیز یکی از شاخه­های فلزکاری است، می­توان مسیر حرکت آن را در بطن فلزکاری منطقه جستجو کرد.

ملیله کاری تا قبل از دوره  پهلوی، در هزاره اول هجری قمری به عنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در این شهر معمول بوده است و در زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان این شهر به تهران و اصفهان، در سایر نقاط کشور نیز رواج یافت. سرویس­های چای و شربت خوری، جعبه جواهرات و دسته چاقو عمده­ترین دست مایه هنرمندان زنجانی در سال­های بعد است که به تدریج بر انواع این دست یافته­های زیبا، از جمله زیور آلات افزوده می­شود. رونق این هنر و صنعت از دوران سلجوقی آغاز و در دوران صفویه به اوج خود رسید. در دوران
سلجوقی، اکثر سازندگان آثار نفیس فلزی، هنرمندان خراسانی ساکن در شرق و شمال شرقی ایران بودند که عده ای از آنان به علت جنگ­های خونین و زد و خورد­های محلی، ترک وطن کرده، در سایر شهرها از جمله زنجان، بروجرد، همدان، تبریز و به ویژه شهر موصل اقامت گزیدند. در زمان قاجار نیز، صنایع دستی از جمله ملیله کاری، از رونق بسیاری برخوردار بود. از دوره قاجاریه به این سو مقداری سرقلیان، گیره استکان یا سینی در اندازه­های مختلف، گوشواره و... باقی مانده است که بخشی از آنها در موزه­های داخلی و خارجی و قسمتی دیگر در مجموعه­های خصوصی یا نزد خانواده­ها نگهداری می­شود.

وسایل مورد نیاز در ملیله کاری

مواد اولیه شامل طلا، نقره و مس می­باشد که به صورت خام در طبیعت یافت می شود و تبدیل به شمش شده، سپس ورق گردیده و بریده می شود. عمده­ترین ماده اولیه ملیله کاری را نقره تشکیل می­دهد. سایر مواد مصرفی مورد نیاز در ملیله کاری را موم طبیعی، تیزاب، زاج سفید و جوهر گوگرد تشکیل می­دهد. بطورکلی، ابزار کار ملیله کاری شبیه ابزار و ادوات زرگری است.

ابزار آلات ملیله کاری

1- کوره: شامل کوره­های زغالی یا کوره­های گازی می باشد که جهت ذوب فلزات، حرارت تولید می کنند و دمای آنها معمولاً بالای 1300 درجه سانتی گراد می باشد.

2- بوته: ظرفی است استوانه ای شکل که جهت ذوب نقره از آن استفاده می شود؛ جنس آن از گرافیت و ظرفیت کوچک­ترین آن تقریباً 50 گرم و بزرگ­ترین آن یک کیلوگرم است.

3- حدیده: ابزاری است برای تهیه مفتول­های نقره با قطرهای مختلف به شکل استوانه که از دو لایه بیرونی و  رونی تشکیل شده است.

4- ریجه(ریژه): قالب فلزی می باشد که نقره بعد از ذوب، داخل آن ریخته می شود.

ریجه دو نوع است:

- مدادی که جهت تهیه شمش استفاده می شود
- کتابی که برای ساخت نقره صفحه ای استفاده می شود

5- دستگاه نورد: شمش ملیله ای را به مفتول تبدیل می کند.

6- دمبوری: که حاوی یک مخزن بنزین، یک دم هوا و همچنین یک مشعل می باشد و جهت آتشکاری جزئی به کار می رود.

7- انبر آتش کاری: دارای دسته ای بلند بوده و هنگام آتش و لحیم کاری استفاده می شود.

8- مته برقی: برای سوراخ کردن برخی قسمت­های زمینه کار استفاده می شود.

9- تخته تاب: دو قطعه چوب که برای تابیدن مفتول نقره ای بکار می رود.

10- قیچی: برای بریدن ورقه­های آهنی و قطع مفتول­های نقره ای استفاده می شود.

11- فرچه یا برس سیمی: برای پاک کردن ناپاکی­ها و چرک از روی ملیله استفاده می شود.

12- آینه سوهان: برای براق کردن و شفاف نمودن سطح کار نقره استفاده می­شود.

13- جفت: برای شکل دادن مفتول ملیله به ریز نقش­ها بکار می رود.

14- قالب ریخته گری: برای ساختن اشیاء از قبیل پایه و دسته استکان بکار می رود.

15- دندانه: برای تبدیل نوار نقره ای به نوار دندانه دار استفاده می شود.

روش ساخت ملیله

آماده سازی یک محصول ملیله شامل ساخت نوار ملیله و ساخت محصول ملیله می­باشد.

ساخت نوار ملیله

برای تهیه نوار ملیله، ابتدا فلز در کوره قرارگرفته و پس از ذوب شدن در داخل ریجه، ریخته می شود. پس از سرد شدن، قطعه نقره ای به طول 30- 25 سانتی­متر به قطرحدود 5 میلیمتر بدست می آید. در مرحله بعد، قطعه نقره ای را بر روی سندان گذاشته و به کمک چکش آنرا تبدیل به میله ای چهار پهلویی می کنند و مجدداً آن را بوسیله چراغ کوره ای با شعله گاز حرارت می دهند تا نرم شود و قابلیت انعطاف پیدا کند؛ سپس آن را از دستگاه نورد عبور داده و بصورت مفتول­های باریکی در می آورند. در بالای دستگاه نورد چرخ دنده
ای قرار دارد که بوسیله آن می توان دستگاه را تنظیم و مفتول­هایی با قطرهای مختلف بدست آورد. مفتول­های باریک مجدداً در کوره حرارت قرار داده شده و درون موم گذاشته می شود تا کاملاً موم اندود شده و آماده حدیده کردن شود. برای حدیده کردن، ابتدا مفتول نقره را از بزرگ­ترین سوراخ حدیده عبور و سپس آن را از سوراخ­های کوچک­تری می گذرانند. در پایان کار مفتول را از کوچک­ترین سوراخ حدیده عبور می دهند تا مفتول بسیار نازک و ظریفی با قطر یکنواخت و با شماره 25، بدست آید. آنگاه، دو رشته از این مفتول نازک را بصورت دولایی می تابند و مفتول دولاتاب را از میان قسمت مسطح غلطک دستگاه نورد عبور می دهند و در نتیجه از دستگاه نورد، نوار باریکی به قطر تقریباً کمتر از نیم میلیمتر خارج می شود که همان نوار ملیله، می­باشد.

ساخت محصول ملیله

بعد از آماده شدن نوار ملیله، جهت ساخت اشیاء مراحل ذیل انجام می­پذیرد:

در این مرحله، ابتدا صفحه فلزی مستطیل شکلی را که از جنس متضاد با مفتول کاربردی باشد و دارای ابعاد و اندازه­های مختلف است، انتخاب و یک سطح آن را کاملاً موم اندود می­کنند به طوری که لایه ای به ضخامت ۳ تا ۴ میلیمتر از موم روی صفحه را بپوشاند. سپس قالبی را که به شکل محصول مورد نظر بریده شده، روی صفحه مسی قرار می­دهند؛ بعد نواری را که دارای پهنایی بیش از نوار ملیله است، از اطراف قالب می­گذرانند تا شکل قالب را به خود گرفته و درون موم قرار گیرد. سپس به وسیله دیواره­های بعدی، طرح کلی را تقسیم بندی کرده و میانه سطوح را با نقوش ملیله که قبلاً به وسیله دست و ابزای ظریف با نوار ملیله ساخته شده، پر می­کنند و در آخرین مرحله به وسیله مفتول­های فولادی بسیار ظریف نقش­ها را به یکدیگر می­بندند تا اشکال ساخته شده به
هم نخورد و سپس به وسیله ذوب کردن موم، اسکلت ملیله ساخته شده را از صفحه زیرین جدا می­کنند. پس از آن، عمل آتش کاری انجام و کلیه قطعات به وسیله گرده لحیم به یکدیگر متصل می­شود؛ سیم­های فولادی را بریده و جدا می­سازند و محصول را که تقریباً کار ساختش به پایان رسیده، در طشتکی که حاوی محلول رقیق اسید سولفوریک است، قرار می­دهند و یا در داخل ظرف محتوی "راغاب" ( محلول زاج سفید و آبی ) می­جوشانند تا اضافات و لکه­های نقره از بین برود. در پایان به کمک برس سیمی ظریفی، ملیله ساخته شده را پاک می­کنند و ناهمواری­های احتمالی آن را به وسیله سوهان­های ظریف و سمباده از بین برده و آن را پرداخت می­کنند.

نوع دیگری از ملیله، محصولاتی است که به وسیله خم کردن و لحیم دادن صفحات ملیله ساخته می­شود. شیوه تولید این نوع چنان است که ابتدا از ملیله صفحاتی به اندازه­های مورد نظر تهیه می­کنند و سپس به کمک آنها محصولاتی نظیر گیره، استکان، لیوان، قندان، گلاب پاش، قاب عکس، گل سفید، قاشق چای خوری و... می­سازند. به وسیله نقره ای با عیار پایین­تر دسته و پایه آن را ساخته و روی کار سوار می­کنند. نقوش رایج در ملیله سازی اغلب ذهنی و الهام گرفته از نگاره­های قدیمی و سنتی ایران است.

نقوش رایج در ملیله کاری

نقوش رایج در ملیله کاری عبارتند از دندانه، تابیده، جقه، بته جقه، ریزه جقه، برگ فرنگ، برگ، غنچه، پیچ، جفت پیچ پیچک، سه چشمه و یک چشمه است.

محصولات ملیله کاری

تولیدات ملیله شامل انواع مختلف تزئینی همچون گیره، شربت خوری، گل سفید، گلاب پاش، قاب عکس، بشقاب، شکلات خوری، شیرینی خوری، سینی، آینه و شمعدان و... ، انواع مختلف زینتی همچون زنجیر، سنجاق گل سینه و گوشواره است.

سفال گری

بی شک یکی از قدیمی ترین هنرها و صنایع بشریسفالگری است که در مواردی حتی به اعتبار کشف نمونه هایی از آن قدمت و پیشینه تمدنی را هم تعیین کرده اند. اولین نمونه های سفالی مربوط به 8000سال قبل از میلاد مسیح است که بدون استفاده از چرخ ساخته شده است و در کنار آتش و بدون کوره پخته می شده است. در بسیاری از موارد انسان اولیه به تقلید از سبدهایی که با استفاده از ترکه نازک درختان ساخته میشده است سفالینه ها را می ساخت و در برخی از موارد از سبدها بعنوان قالب استفاده می کردند.در 3500ق.م چرخ سفالگری ساده ای اختراع می شود که موجب تحولی شگرف در هنر سفال می گردد. پس از آن انواع تکنیکهای تزئین و رویه آرایی مثل نقاشی، حکاکی و برجسته کاری روی سفال به وجود می آید. پس از کشف چرخ، پیدایش و کاربرد 

---

  لعاب مهمترین تحول در زمینه سفالگری محسوب می شود. ماده اولیه کار سفالگری گل است که از ترکیب انواع خاکها با آب به دست می آید.خاکهای مورد مصرف به دو دسته تقسیم می شوند: اولیه مثل کائولین، خاک سفید، و خاک آستون ور که برای ساخت سرامیک به کار می روندو خاکهای ثانویه مثل رس که برای ساخت سفال به کار می رود. محصولات سفال و سرامیک به طور معمول به روشهای مختلف ساخته می شوند که عبارتند از: روش فشاری، روش ورقه ای، روش لوله ای، روش چرخکاری،روش دوغابی. که روشهای فشاری، ورقه ای، لوله ای بیشتر با مهارت دستان هنرمند و استفاده از قوه ذوق و خلاقیتوی شکل می گیرد. روش چرخکاری همراه بااستفاده از چرخ سفالگریمی باشد. در روش دوغابی که برای تهیه سرامیک به کار می رود، دوغاب تهیه شده در قالب هاییاز جنس گچ ریخته شده و به این وسیله به آن شکل می دهند.پسازاجرا سفال و سرامیک خام حاصل را درکوره با دمای 950 الی 1000 درجه سانتی گراد می­پزند. فراورده حاصلرا بیسکوئیت می نامند که برای مراحل لعابدادن و انواع رویه آرایی­ها و تزئین استفاده می­شود